Kế hoạch ăn kiêng và phòng ngừa bệnh sỏi thận

Nếu bạn bị sỏi thận, bạn có thể cần phải tuân theo một kế hoạch ăn kiêng đặc biệt. Đầu tiên, các bác sĩ có thể sẽ tiến hành xét nghiệm máu và nước tiểu để tìm ra loại yếu tố nguy cơ nào bạn có thể mắc phải. Sau đó, bác sĩ hoặc chuyên gia sẽ cho bạn biết những thay đổi trong chế độ ăn uống và điều trị y tế bạn cần để ngăn ngừa sỏi thận tái phát.

Sỏi thận là gì?

Sỏi thận là một khối cứng hình thành từ các tinh thể trong nước tiểu. Đối với hầu hết mọi người, các hóa chất tự nhiên trong nước tiểu giữ cho sỏi không hình thành và gây ra các vấn đề.

Có phải tất cả sỏi thận đều giống nhau?

Các loại sỏi thận phổ biến nhất là sỏi canxi, sau đó là sỏi axit uric. Thay đổi chế độ ăn uống và điều trị y tế được cá nhân hóa dựa trên loại sỏi hình thành trong thận của người bệnh, để ngăn chúng quay trở lại.

Yếu tố quan trọng nhất để ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận là gì?

Một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm để tránh sỏi thận là uống nhiều nước mỗi ngày. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng bạn đi tiểu thường xuyên để tránh tích tụ canxi hoặc axit uric.

Đừng coi thường việc đổ mồ hôi! Xông hơi và tập thể dục nặng có vẻ tốt cho sức khỏe của bạn, nhưng chúng cũng có thể dẫn đến sỏi thận. Tại sao? Mất nước do đổ mồ hôi cho dù là do các hoạt động này hay chỉ do cái nóng của mùa hè có thể dẫn đến việc sản xuất nước tiểu ít hơn. Bạn càng đổ nhiều mồ hôi, bạn sẽ càng đi tiểu ít hơn, điều này tạo điều kiện cho các khoáng chất gây sỏi lắng xuống và lắng đọng trong thận và đường tiết niệu.

Luôn luôn giữ đủ nước cho cơ thể. Đảm bảo giữ đủ nước, đặc biệt là khi tập thể dục hoặc các hoạt động ra nhiều mồ hôi. Bạn nên uống 2-3 lít chất lỏng hoặc 8-12 cốc mỗi ngày để tạo ra một lượng nước tiểu tốt. Cố gắng tránh các loại nước ngọt (đặc biệt là loại có nhiều đường fructose), trà đá có đường và nước ép bưởi.

Chế độ ăn kiêng nào được khuyến nghị để ngăn ngừa sỏi thận hình thành và phát triển?

Không có kế hoạch ăn kiêng duy nhất để ngăn ngừa sỏi thận. Hầu hết các khuyến nghị về chế độ ăn uống đều dựa trên từng loại sỏi và phù hợp với từng người.

1. Sỏi Canxi Oxalate: loại sỏi phổ biến nhất

Oxalate được tìm thấy tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm, bao gồm trái cây và rau, quả và các loại hạt, ngũ cốc, các loại đậu, thậm chí cả sô cô la và trà. Một số ví dụ về thực phẩm có hàm lượng oxalat cao bao gồm đậu phộng, rau cải bó xôi, củ cải đường, cải Thụy Sĩ, sô cô la và khoai lang. Hạn chế ăn những thực phẩm này có thể có lợi cho những người hình thành sỏi canxi oxalat, loại sỏi thận hàng đầu gây bệnh.

Ăn và uống các loại thực phẩm có canxi như sữa, sữa chua, và một số pho mát và thực phẩm giàu oxalat cùng nhau trong bữa ăn. Oxalate và canxi từ thực phẩm có nhiều khả năng liên kết với nhau trong dạ dày và ruột trước khi đi vào thận. Điều này sẽ làm giảm khả năng hình thành sỏi thận. Chế độ ăn ít canxi thực sự làm tăng khả năng phát triển sỏi thận.

Đừng giảm canxi trong chế độ ăn uống của bạn. Điều cần thiết trong việc lên kế hoạch ăn kiêng cho người bị sỏi thận canxi oxalate là cắt giảm natri trong chế độ ăn uống và kết hợp thực phẩm giàu canxi với thực phẩm giàu oxalat. Lượng canxi được khuyến nghị để ngăn ngừa sỏi canxi là 1000-1200 mg mỗi ngày (bạn có thể ăn 3 phần sản phẩm từ sữa trong bữa ăn để đáp ứng khuyến nghị).

Natri bổ sung khiến bạn mất nhiều canxi hơn trong nước tiểu. Natri và canxi cùng vận chuyển trong thận vì vậy nếu bạn ăn thực phẩm có hàm lượng natri cao sẽ làm tăng sự rò rỉ canxi trong nước tiểu. Do đó, một chế độ ăn nhiều natri có thể làm tăng cơ hội hình thành một viên sỏi khác. Có rất nhiều nguồn cung cấp natri "ẩn" chẳng hạn như thực phẩm đóng hộp hoặc chế biến thương mại cũng như thức ăn nhanh và chế biến sẵn ở cửa hàng.

Bạn có thể giảm lượng natri tiêu thụ bằng cách chọn thực phẩm tươi ít natri có thể giúp giảm lượng canxi rò rỉ trong nước tiểu và cũng sẽ giúp kiểm soát huyết áp nếu bạn bị huyết áp cao.

2. Sỏi axit uric: một loại sỏi thông thường khác

Thịt đỏ, thịt nội tạng và động vật có vỏ có một lượng lớn hợp chất hóa học tự nhiên được gọi là purine. Ăn nhiều purin dẫn đến sản xuất nhiều axit uric hơn và một lượng axit lớn hơn cho thận để bài tiết. Đào thải axit uric cao hơn dẫn đến nước tiểu có tính axit hơn. Nồng độ axit cao trong nước tiểu dễ khiến sỏi axit uric hình thành.

Để ngăn ngừa sỏi axit uric, hãy cắt giảm thực phẩm có nhiều purin như thịt đỏ, nội tạng, bia / đồ uống có cồn, nước cốt thịt làm từ thịt, cá mòi, cá cơm và động vật có vỏ. Thực hiện theo một kế hoạch ăn kiêng lành mạnh có chủ yếu là rau và trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm từ sữa ít béo. Hạn chế thức ăn và đồ uống có đường, đặc biệt là những loại có hàm lượng fructose cao. Hạn chế rượu bia vì nó có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu và tránh các chế độ ăn kiêng ngắn hạn vì lí do tương tự. Giảm lượng protein từ động vật và ăn nhiều trái cây và rau quả sẽ giúp giảm nồng độ axit trong nước tiểu và điều này có thể giúp giảm cơ hội hình thành sỏi axit uric.

Việc bổ sung vitamin hoặc khoáng chất sẽ giúp ích hay khiến thận bị tổn thương?

Các vitamin B bao gồm thiamine, riboflavin, niacin, B6 và B12 đã không được chứng minh là có hại cho những người bị sỏi thận. Trên thực tế, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng B6 thực sự có thể giúp ích cho những người có oxalate trong nước tiểu cao. Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về việc sử dụng vitamin C, vitamin D, dầu gan cá hoặc các chất bổ sung khoáng chất khác có chứa canxi vì một số chất bổ sung có thể làm tăng khả năng hình thành sỏi ở một số người.

Khuyến nghị về chế độ ăn uống cho sỏi thận là như thế nào?

Khuyến nghị chung:

- Uống nhiều nước từ 2 đến 3 lít mỗi ngày: Tức là bao gồm các loại chất lỏng (nước) như: nước tinh khiết, nước ép hoa quả tươi, sữa và nước chanh,…đã được chứng minh là có lợi cho người bị bệnh sỏi thận, ngoại trừ nước ép bưởi và các loại đồ uống có ga, đường fructose, đồ uống có cồn. Thực hiện khuyến nghị này sẽ giúp người bệnh sỏi thận tạo ra nước tiểu ít bị cô đặc hơn và cũng đảm bảo có được lượng nước tiểu tốt ít nhất 2,5 lít mỗi ngày.
- Hạn chế thực phẩm có hàm lượng oxalat cao: Rau cải bó xôi, nhiều loại quả mọng, sô cô la, cám lúa mì, các loại hạt, củ cải đường, trà và đại hoàng nên được loại bỏ khỏi chế độ ăn uống của người bệnh sỏi thận.
- Ăn đủ canxi trong chế độ ăn uống: Ba phần sữa mỗi ngày sẽ giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi canxi. Ăn trong bữa ăn.
- Tránh bổ sung thêm canxi: Các chất bổ sung canxi nên được bác sĩ và chuyên gia chỉ định cụ thể cho từng cá nhân.
- Ăn một lượng protein vừa phải: Ăn nhiều protein sẽ khiến thận bài tiết nhiều canxi hơn, do đó có thể hình thành nhiều sỏi trong thận
- Tránh ăn nhiều muối: Ăn nhiều natri làm tăng canxi trong nước tiểu, làm tăng khả năng hình thành sỏi. Chế độ ăn ít muối cũng rất quan trọng để kiểm soát huyết áp.
- Tránh bổ sung vitamin C liều cao: Khuyến cáo nên bổ sung 60mg / ngày vitamin C dựa trên lượng tham chiếu chế độ ăn uống. Lượng vượt quá 1000mg / ngày trở lên có thể tạo ra nhiều oxalate hơn trong cơ thể

Bệnh sỏi thận là một loại bệnh khá dễ mắc phải, cùng với việc điều trị tích cực bằng thuốc hay phẫu thuật thì biện pháp kiểm soát bệnh bằng cách ăn uống cũng vô cùng quan trọng, góp phần không nhỏ vào hiệu quả trong điều trị bệnh.

-------------